Sağlıklı yaşamın, sağlıklı bir vücudun ve fonksiyonlarını doğru bir şekilde yerine getirebilen sağlıklı vücut sistemlerinin temelinde aslında sağlıklı beslenme yatıyor. Dıştan alınan sağlık önlemleri bir yere kadar etkiliyken, vücudu sağlıklı bir şekilde içten beslemenin önemi tartışılmaz. Çünkü sağlıksız beslenme durumunda sindirim sisteminden, dolaşım sistemine, sinir sisteminden, üreme sistemine kadar tüm vücut sistemleri olumsuz etkileniyor, fonksiyonlarında bozukluklar ortaya çıkıyor.
Sağlıksız beslenme denince de akla ilk olarak abur cuburlar geliyor. Her yaştan hemen herkesin çok sevdiği, yemeden duramadığı abur cuburların sağlıksız olduğunu bilmeyen yok.
Ama aynı bağlamda az ya da çok, her gün ya da 10 günde bir abur cubur yemeyen de yok diyebiliriz. Abur cuburlar elbette ki yaşamın her döneminde herkes için zararlıyken minik bebekler, gelişme çağındaki çocuklar, ileri yaştakiler, hamileler ve emzirme döneminde olanlar için çok daha fazla zararlıdır. Çünkü hem anne rahmindeki bebeğin gelişimi bundan olumsuz etkilenir hem de hamilelikte çok daha hassas olan annenin vücut sistemleri buna daha ciddi tepkiler verir.
Gebelikte boş kalorili gıda tüketimi zararlıdır!
Kadınların beslenmelerine en çok dikkat etmeleri gereken dönemlerin başında gebelik dönemi geliyor. Gebelikte anne adayları yiyip içtikleri her gıdayı bebekleri ile paylaştıkları için çok fazla özen göstermeleri gerekir. Ama her gün her öğünde sağlıklı ve doğal beslenirken anne adaylarının canı arada bir abur cubur yemek ister. İşte o zaman da endişe etmemek mümkün değil. Çünkü abur cuburların içindekilerin sıralandığı etiketlerde bir anne adayının tüketmemesi gereken her şey var sanki. Peki, abur cuburları hiç mi tüketmeyelim, az mı tüketelim, hangisinden, ne kadar tüketelim?
Aslında gebelikte çok az da olsa hamilelikte abur cubur tüketilebilir, ancak bu ürünleri tanıyarak tüketmek gerekiyor.
Beslenme ile alınan gıdaların hepsi besin öğeleri içeriyor. Bu besin öğeleri temel olarak proteinler, karbonhidratlar ve yağlardır. Karbonhidratlar vücut için temel enerji kaynağıdır ve B12 haricindeki B grubu vitaminleri bakımından oldukça zengindirler. Yağlar; hormonların salgılanması ve vitaminlerin yapısına katılır, vücut ısısını düzenler. Proteinler ise vücudun tamamının çalışmasında, yaşamsal fonksiyonların düzenlenmesinde görevlidir.
Bu temel besin öğelerini içeren gıdaları tüketmek anneye ve bebeğin gelişimine katkı sağlayacağı için çok önemlidir. Protein, karbonhidrat ve yağları belli bir miktarda içeren ve hem gebelikte hem de diğer dönemlerde mutlaka tüketilmesi gereken besinler; süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, baklagiller, tahıllar, meyve ve sebzeler, yağlardır. Anne adayları için tüm bu besin gruplarından yeterli ve dengeli beslenmek kendi sağlığı ve bebeğin sağlığını korumak için gereklidir.
Temel besin kaynaklarının yanında bazı gıdalar ise boş kalori kaynağıdır, vücut sistemlerinin çalışmasına, vücudun sağlığına hiçbir faydası yoktur. Besleyici öğeler içermeyen boş kalori kaynağı besinleri tüketmek hem hamilelik hem emzirme dönemlerinde, aslında tüm yaşam boyunca sağlığa zararlıdır.
Çünkü yüksek oranda şeker ve yağ içerikleri ile vücut sistemlerinin, organların, dokuların sağlığını bozar, işleyişine zarar verirler. Bir de hamilelik söz konusu olduğunda bu boş kalorili besinler bebeğin gelişimini olumsuz etkilemekte, tüm vücut sistemlerinin fonksiyonlarına zarar vererek sağlığını bozabilmektedir.
Bu sebeple de abur cuburları günlük beslenme düzeyinde sınırlı tutmak, gebelik söz konusu olduğunda ise tamamen beslenme programından çıkarmak doğru olur.
Abur cuburlar neden zararlı, içinde ne var?
Herkes çok net olarak bilir ki, abur cuburlar zararlıdır. Çünkü içinde sağlığımıza zarar veren maddeler bulunmaktadır. Abur cuburlar çokça şeker içerir. Şeker de; şeker pancarı ve şeker kamışından elde edilen doğal bir bileşiktir.
Şeker, genel olarak sakaroz adıyla bilinen saf karbonhidrattır. Kişinin beslenme programında gün içinde tükettiği toplam şeker miktarını besinlerin doğal olarak yapısında bulunan ve besinlerin işlenmesi sırasında eklenen şeker oluşturuyor. Şeker; besinlere ve içeceklere tat vermek, dayanıklılığını, yani raf ömrünü artırmak, yapısını ve kıvamını sağlamak amacıyla ekleniyor. Ancak şekerin bu besinlerle gereğinden fazla alınması vücuda zarar vermektedir.
Marketlerden her gün satın aldığımız ambalajlı ürünlerin etiketinde; beyaz şeker, yarı beyaz şeker, rafine şeker, şeker çözeltisi, invert şeker çözeltisi, invert şeker şurubu, glukoz şurubu, kurutulmuş glikoz şurubu, susuz dekstroz, dekstroz mono hidrat, toz dekstroz, pudra şekeri, kahverengi şeker, laktoz, maltoz, fruktoz, fruktoz şurubu, mısır şurubu, maltoz şurubu ve ham kamış şekeri gibi ifadeler varsa o ürün şeker içermektedir. Yani bu ürünlerin dikkatli tüketilmesi gerekiyor.
Fazla şeker içeren besinler hangileridir?
- Kek, pasta, kurabiye, bisküvi, şerbetli fırıncılık ürünleri gibi hamur işleri ve sütlü tatlılar,
- Reçel, marmelat, bal, pekmez gibi tatlı ürünler,
- Gazlı, gazsız, alkolsüz içecekler, limonata, şekerli meyve içecekleri, spor içecekleri, enerji içecekleri,
- Dondurmalar,
- Sütlü, sütsüz buzlu ürünler,
- Şekerlemeler
Hamilelikte boş kalori kaynağı abur cuburlar tüketmenin zararları nelerdir?
- Anne rahmindeki bebeğin sağlıklı bir gelişim yaşayabilmesi amacıyla büyüme ve gelişmesi için ihtiyaç duyulan gıdalar tüketilmelidir. Şeker içeren boş kalori kaynağı gıdaların hamilelikte aşırı tüketilmesi bebeğin gelişimini yavaşlatabilir. Aynı zamanda anne adayının iştahını azaltarak sağlıklı gıdaların tüketilme miktarını ve sıklığını azaltabilir. Bunların yanında sıklıkla şekerli gıdalar tüketmek, ilerde bebeğin de bu şekilde beslenme eğilimi göstermesi söz konusu olabilir.
- Şeker eklenmiş olan gıdalar yüksek kalori içerir ve vücutta yağ oranını artırarak sağlıksız kilo almaya neden olur. Çok fazla kilo alan kadınlarda; preeklampsi, iri bir bebek doğurma, preterm doğum (erken doğum), gestasyonel diyabet, uyku apnesi, doğum kusuru, düşük ve ölü doğum gibi çeşitli komplikasyonların ortaya çıkma riski daha yüksektir.
- Şekerli gıdaların sıklıkla tüketilmesi sindirim problemlerine, gaza, şişliğe ve hazımsızlığa neden olabilir. Boş kalori kaynağı olan abur cuburlar bağırsak hareketleri için gerekli olan lif ve posa içeriğinden yoksundur. Bu nedenle de fazla abur cubur tüketmek kabızlığa neden olabilir.
- Gebelik şekeri, hamilelik döneminde yaşanan çok ciddi bir sorundur. Anne adayları abur cubur tüketimini sınırlandırmazsa vücudunda fazla miktarda şeker birikir ve bebeğe de plasenta yolu ile çok fazla şeker geçer. Bu tür bir durumda gestasyonel diyabet, yani gebelik şekeri riski artar.
- Nişasta içeren besinler yüksek ısıda pişirildiklerinde “akriamid” adı verilen bir yapı oluşur. Ekmekte, patates kızartmasında, fırıncılık ürünlerinde olabilen yanık benzeri görüntü de fazla ısıdan dolayı kanserojen etki içerir. Bu şekilde yüksek akrilamid içeren besinlerin hamilelikte tüketilmesi anne rahmindeki bebeklerde küçük baş çevresi ve düşük doğum ağırlığına sebep olabilmektedir.
Hamilelikte abur cuburlardan nasıl uzak durulabilir?
- Abur cuburların hem kendi hem de bebeğinin sağlığı için zararlı olduğunu bilmek aslında başlı başına uzak kalma sebebidir. Doktorun da önerisi ile sağlıklı bir gebelik geçirmek isteyenler abur cuburları mümkün olduğunca kısıtlar.
- Abur cubur tarzı gıdalar tüketmek istemeyenler öncelikle bu tür besinleri marketten satın almamalı, evine getirmemelidir.
- Evde abur cuburlar gibi kolay tüketilebilen sağlıklı besin alternatifleri bulundurulmalı. Ev yapımı atıştırmalıklar abur cubur yeme isteğini azaltır.
- Abur cubur tüketimi kutlamalar, davetler, bayramlar, yıl dönümleri gibi özel günlerle sınırlandırılmalı.
- Daha sağlıklı ve yine çok lezzetli olan kuru meyveler, yulaflı gevrekler, kuru yemişler, patlamış, haşlanmış mısır çeşitleri, süt ürünleri hem besin ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur hem de sağlıksız yüksek kalorili gıdalar tüketiminin önüne geçer.
- Öğün atlamamalı, uzun süreli aç kalmamalı.
