Rahim ağzı rahmi vajinaya bağlayan tüp benzeri bir kanaldır. Endometrial polipler, rahimin içinde oluşan polipler, servikal polipler ise rahim ağzı çevresinde oluşan poliplerdir. Bu polipler genellikle rahmin içerisinde ve rahim ağzının çevresinde bulunan hastalıklı yapılardır. Bu çeşit polipler genel olarak dokulardan kaynaklanarak iyi huylu olduğu varsayılan “et parçası” oluşumu şeklinde anlatılmaktadır. 

Servikal polipler genellikle vajinaya açıldığı alanda servikste ortaya çıkan normal dışı büyümelerdir. Polipler genellikle kiraz kırmızısı, kırmızımsı-mor veya grimsi-beyaz renkte olur. Poliplerin boyutları değişir ve genellikle ince gövdelerdeki ampuller gibi görünür. Servikal polipler genellikle kanserli değildir (iyi huylu) ve tek başına veya gruplar halinde ortaya çıkabilir. Çoğu polip küçüktür, yaklaşık 1 santimetre – 2 santimetre uzunluğunda olur. Rahim ağzında nadiren görülen kanserli durumlarda poliplere benzeyebileceğinden, tüm polipler çıkarılmalı ve kanser belirtileri açısından incelenmelidir.

Nedenleri

Endometrial veya servikal poliplerin oluşmasına neden olan sebep tam olarak bilinmemektedir. Oluşum nedeni kesin olarak tanımlanamayan bu polipler kadın hangi yaşta olursa olsun görebilmektedir. Ayrıca bu polip çeşitlerinin kadınlarda daha sık olarak menopoz dönemi öncesinde veya x”x döneminde çok yaygın olarak görüldükleri bilinmektedir. Endometrial polipler (rahim ağzı polipleri) genellikle tek bir taneyken, nadiren birkaç tane olabilir. 

Yukarıda da bahsedildiği üzere; rahim ağzında oluşan poliplerin nedeni iyi anlaşılmamış durumdadır. Ancak rahim ağzında oluşan iltihap ile yakından ilişkili olduğu da bilinmektedir. Ayrıca kadının vücudunun dişi östrojen hormonuna anormal bir yanıtının da rahim ağzında polip oluşumuna neden olabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda rahim ağzı poliplerinin görülme sıklığı açısından aşağıdaki çıkarımlarda bulunulabilir:

• Rahim ağzı poliplerinin, özellikle en az bir çocuğu olan 20 yaşından büyük kadınlarda nispeten yaygın olduğu bilinmektedir. 
• Rahim ağzı polipleri henüz adet görmeye başlamamış olan genç kızlarda nadiren görülür. 

Türleri

• Ektoservikal polipler: Rahim ağzının dış yüzey tabakası hücrelerinden gelişebilir. Postmenopozal kadınlarda daha yaygın olarak görülür.
• Endoservikal polipler: Rahim ağzı kanalı içindeki servikal bezlerden gelişir. Servikal poliplerin çoğu endoservikal poliplerdir ve premenopozal kadınlarda daha yaygın olarak görülür.

Belirtileri

Endometrial polipler (rahim ağzı polipleri) kadınlarda herhangi bir belirti göstermemektedir. Kadının rahminde herhangi bir sebeple oluşan bir hastalık şeklindedir. Bunlar çoğunlukla oldukça büyük kistlerdir. Genellikle bir tane olduğunda herhangi bir belirti vermezken, birden fazla olduğunda şikayetlere sebep olabilir.

Rahim ağzı polipleri birden fazla olduğu zaman kadının adet düzensizlikleri ortaya çıkmaktadır. Yani adet kanamalarında oluşan düzensizlikler ya da adet kanamaları günlerinin uzaması şeklinde sorunlar ortaya çıkabilir. Rahim ağzında birden fazla polip olan kadınlarda özellikle adet kanaması normalden çok yoğun olur. 

Rahim ağzı poliplerinden kadın cinsel ilişkiye girdiği sırada kanamalar meydana gelebilir ve ağrı hissedebilir. Özellikle de adet kanamaları sırasında kadında ağrı ve kramplar olabilir. 

Çok sık olmasa da büyük olan polipler rahim ağzından vajinaya doğru sarkmaktadır. Bu tür bir durumda ise polip dolaysıyla kadında enfeksiyon meydana gelir ve normal dışı akıntılar olabilir.

Yukarıdaki veriler ışığında rahim ağzı poliplerinin genel belirtileri;

• Bir enfeksiyon varsa kötü kokulu olabilecek akıntı,
• Adet dönemleri arasında kanama,
• Adet dönemlerinde normalden çok daha ağır kanama,
• Cinsel ilişki esnasında ve sonrası kanama şeklinde sıralanabilir.

Teşhisi

Endometrial polipler dolayısıyla meydana gelen kanama şikayetiyle kadının doktora başvurması ile jinekolojik muayene yapılır. Bu muayenede kadının rahim içinden örnek alınarak patoloji uzmanı tarafından incelenmesi sonucunda polip tanısı konmaktadır. Polipler rahim ağzından sarkmış durumda ise zaten jinekolojik muayene sırasında doktor bunu fark eder. Genel olarak doktorlar kadının rahminden örnek alarak incelenmesi için patolojiye gönderir.

Endometrial polipler genellikle jinekolojik muayenelerde ortaya çıkmakla birlikte, bazı durumlarda rahim içi steril su ile doldurularak ultrasonografi ile incelenmesi sonucunda endometrial polip tanısı konabilir.

Tedavisi

Endometrial polip (rahim ağzı polipleri) şüphesi ile doktora gidildiğinde öncelikle polip tanısının yapılması gerekmektedir. Çünkü rahim kanseri ya da rahim ağzı kanserini oluşturacak bir lezyon olup olmadığının araştırılması çok önemlidir. Bunun için de rahmin içinden alınan örnekler patoloji tarafından incelenerek kesin tanısı yapılır.

Doktor tespit edilen polipin iyi huylu olduğundan emin olmadıkça, onu çıkartma yoluna gidecektir. Bu işlem genellikle basittir ve doktorun muayenehanesinde yapılabilir. Doktor polip forseps adı verilen özel bir alet kullanarak ve polip sapının tabanını kavrayarak polipi nazikçe bükme hareketi ile yavaşça çeker. İşlem sonrasında kanama genellikle kısa süreli ve az miktarda olur. İşlem sırasında ve sonrasında hissedilebilecek hafif ağrı ve krampları tolere edebilmek için doktor genellikle Asetaminofen (Tylenol ve diğerleri) veya ibuprofen (Advil, Motrin ve diğerleri) gibi reçetesiz hafif ağrı kesici ilaçlar verebilir. 

Alınan polip veya polipler incelenmek üzere bir laboratuvara gönderilir. İncelenen polipte enfeksiyon belirtileri görülüyorsa antibiyotik kullanmak gerekebilir. Eğer alınan polipin kanserli olduğu tespit edilmişse de tedavi kanserin kapsamına ve türüne bağlı olarak uygulanır.

Çok geniş olan büyük polipler ve polip gövdeleri genellikle lokal, bölgesel veya genel anestezi kullanılarak bir ameliyathanede çıkarılmalıdır. Bu tür vakalarda hastanın genellikle bir ya da iki gece hastanede kalması gerekebilir. Bazı vakalarda ise doktor gözlem altında kalmaya gerek duymayabiliyor. Rahim ağzı polipleri ileriki dönemlerde rahim ağzının farklı bölgelerinde yeniden büyüyebilir, genellikle önceki bölgede olmaz. Ancak polip tedavisi yapıldıktan sonra düzenli pelvik muayene ile polipler semptomlara neden olmadan tanımlanabilir ve tedavi edilebilir. 

Rahim ağzı poliplerinin tedavisinde en önemli olan husus poliplerin kanserli olmamasıdır. Kanserli bir bulgu elde edilmediği vakalarda rahimin içinden alınan örnekleme esnasında poliplerin olduğu yerden koparak parçalanması sonucunda bu lezyonlar ortadan kaldırılabilir. Tam iyileştirme sağlandıktan, yani polipler yok edildikten sonra ise aralıklı olarak birkaç kez izleme yapılırken, başka bir tedavi önerilmez.

Daha önceden polip tedavisi gören ya da herhangi bir şekilde polip sorununun yaratacağı problemleri engellemek isteyen kadınların izlemesi gereken yol oldukça basittir. Şöyle ki; anormal vajinal akıntı, cinsel ilişkiden sonra kanama veya dönemler arasında kanama gibi sorunlar yaşayan kadınlar pelvik muayene için mümkün olan en kısa zamanda bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanını ziyaret etmelidir. Bu sayede polip ya da başka herhangi bir normal dışı oluşum tespit edilebilir ve sorun yaratmadan en kısa sürede tedavi edilebilir. 

Rahim ağzı polipleri önlenebilir mi?

 

Rahim ağzında polip oluşumunu önlemek için yapılabilecek pek fazla bir şey bulunmamaktadır. Ancak rutin yıllık Pap testi ve düzenli pelvik muayenelerin ihmal edilmeden yapılması gerekir. Çünkü doğrudan muayene, servikal polipleri tanımlamanın en iyi yoludur. Polip ve diğer tüm kadın hastalıklarının önlenebilmesi, erken dönemde teşhis edilebilmesi ve bir sorun varsa tedavisinin en kolay şekilde yapılabilmesi için düzenli doktor kontrolleri çok önemlidir.